Paul is een freelance UX consultant die al vele jaren actief is als designer en adviseur. Hij begon zijn carrière bij één van de grootste internetbureaus van Nederland en werkt sinds 2011 voor zichzelf als consultant. Bij hem kun je terecht voor het bedenken en ontwerpen van digitale producten zoals apps, platforms en websoftware. Ik heb ook voor meerdere app projecten met Paul (rechts) mogen samenwerken, vandaar dat ik hem heb uitgenodigd om het belang van UX eens goed te onderstrepen!

Aan jou het woord, Paul.

Wat is UX?

De term zegt het eigenlijk al. User eXperience is de ervaring die jouw gebruikers hebben. Die ervaring bestaat op het moment dat iemand jouw app gebruikt, zonder dat iemand zoals ik er iets aan heeft gedaan. Maar wanneer je je UX niet ontwerpt, kunnen jouw gebruikers (en jij dus ook) voor onaangename verrassingen komen te staan. Een slechte UX betekent een gebruiker die jouw app misschien nooit meer gaat gebruiken! Het is dus van belang dat je je UX goed ontwerpt.

Hoe doe je dat? Begin bij het inleven in je gebruikers... en je opdrachtgever! Want naast een goede gebruikerservaring wil je als UX designer ook weten wat het bedrijf belangrijk vindt. Hoe gaan ze immers hun investering terugverdienen? Als je een app-idee hebt, of al met een prototype bezig bent en op zoek gaat naar een UX designer, moet je er dus op letten dat je een goede klik hebt met je designer. Je werkt namelijk samen aan jouw app, dus moet je op dezelfde lijn zitten.

Het doel van UX design is dan ook het visualiseren van het product. Je levert als UX designer wireframes op, vaak interactief voor het testen op smartphones. En ja, in principe kan iedereen zo'n wireframe maken. Maar de valkuil zit 'm in aannames. Want gebruikers zullen vast rechts bovenin zoeken naar een login knop, toch? En het winkelmandje moet er vast zó uitzien. Een ervaren UX designer weet om te gaan met aannames en die om te zetten in antwoorden.

Hoe begin je met UX?

Om te beginnen deel ik het proces in 3 stukken: strategie, research en design.

Start altijd met de strategie. Wat wil je als bedrijf bereiken? Wat zijn jouw business goals? Omzet draaien is een prima doel. Besparingen binnen je bedrijf net zo goed. Misschien wil je vooral werken aan je naamsbekendheid. Houd dit doel hoe dan ook altijd in je achterhoofd. Vraag je vervolgens af wat het probleem is dat je met je app voor de gebruiker wil oplossen. Dit moet een probleem zijn dat alleen jouw app kan oplossen en past bij je doelgroep.

De tweede stap is research. Je onderzoekt je aannames. Het komt eigenlijk neer op praten met je gebruikers. Kloppen je aannames wel? Deze stap klinkt heel simpel, maar toch sta ik er altijd van versteld hoeveel bedrijven deze stap overslaan of simpelweg vergeten. Juist omdat het zo cruciaal is voor je succes! Je ziet dat deze bedrijven vaak blijven hangen in het theoretische en hun aannames als uitgangspunt gebruiken voor het ontwerp van het eindproduct. Het is dan ook geen verrassing wanneer de app flopt. Zonde! Voorkom een app-nachtmerrie door je gebruikers te leren kennen voor je je app laat ontwikkelen.

Als laatste ga je aan de slag met het design. Je hebt je input verzameld, je gesprekken gevoerd. Je weet wat jouw gebruikers willen. Tijd om de oplossing te visualiseren. Waarom visualiseren? Het probleem is dat jouw beeld van 'de oplossing' misschien niet overeenkomt met die van jouw UX designer. Je praat er wel over, maar zeker weten doe je het pas als je het resultaat ziet. Daarom visualiseer je de oplossing eerst, zodat je de mogelijkheid hebt om alle ideeën af te stemmen en verder uit te werken.

Is een UX design meetbaar?

Tijdens de livestream hebben we een aantal vragen behandeld. Hier is een vraag van Huub:

Een goede maar ook een moeilijke vraag.

Allereerst is een ontwerp op zich nooit echt meetbaar. Een goed ontwerp houdt twee krachten in balans; de gebruikerservaring van je doelgroep en de business goals van jou, de opdrachtgever.

Om een ontwerp te meten zal je het in de praktijk moeten testen. Alleen daar is het meetbaar. Vooraf heb je enkel aannames. Een methode die hier goed voor werkt is de lean startup methode; een cyclus van bouwen, meten en leren. Dit doe je in zo klein mogelijke stappen zodat je verbeteringen in een hoog tempo kan uitvoeren.

Over testen gesproken, er zijn twee soorten tests die je kan uitvoeren, namelijk kwantitatieve en kwalitatieve. Kwantitatieve tests doe je met zoveel mogelijk gebruikers. Een goede manier om te meten wat mensen nou eigenlijk doen met jouw app. Kwalitatieve tests zijn kleinschaliger maar gaan dieper in op het gedrag van de gebruiker. Ze gebruiken bijvoorbeeld jouw prototype en daarna vraag je naar hun persoonlijke ervaringen.

Uiteindelijk gebruik je de resultaten van je tests om te beslissen wat je in je ontwerp houdt, wat je eruit haalt en wat je nog toevoegt. Zodra je de testresultaten hebt toegepast ga je weer testen. Rinse and repeat. Je zult dan wel eens een test uitvoeren die tegenvalt, maar dat leidt uiteindelijk naar een succesvol eindproduct.

In welke fase maak je professionele UX-designs?

Ik raad je aan om eerst zelf met UX design aan de slag te gaan. Vooral als je zelf een app gaat bouwen, zelf de opdrachtgever bent. Want je moet een expert worden op het gebied van jouw gebruikers, jouw probleem, jouw bedrijf. Zodra er later in de ontwikkeling een UX designer aanhaakt, moet jij die hier namelijk alles over kunnen vertellen. Alleen dan kan een UX designer zoals ik zijn werk echt goed doen. De eerste fase kun je dus prima zelf doen.

Een andere vraag die tijdens de livestream binnen kwam is van Saša:

Mijn advies is om zoveel mogelijk zelf te doen. Je kan alles uitbesteden, maar alles wat je uitbesteedt kost geld. Het is in die initiële fase aan te raden om eerst te kijken hoever je zelf komt. Bijvoorbeeld door eerst zelf zo'n ontwerpcyclus door te gaan. Al is het maar om je ideeën helder te maken, je strategie en doelgroep beter voor ogen te hebben.

Uiteindelijk wil je natuurlijk wel gaan professionaliseren. Doe dit dan vooral in tussenstapjes. Ga niet gelijk naar de eerste de beste ontwikkelaar om voor € 10.000 een app te bouwen, maar doe eerst zoiets als een marktonderzoek. Het is namelijk nog niet zo heel belangrijk om snel tot je eindproduct te komen, maar vooral om te blijven testen of je aannames kloppen. Dat kan ook met een prototype. Daar zijn tegenwoordig veel varianten van om te gebruiken. Met een simpele Wordpress site om interesse te meten aan de hand van inschrijvingen voor de mailinglist. Of hoeveel mensen er doorklikken naar een YouTube video over jouw app. De vorm van je idee kan nog vaak worden aangepast in de vroege ontwikkelingsfase. Later kost je dit gewoon veel meer tijd en geld.

Meteen beginnen met UX?

Nu je het belang van UX kent, geven we je ook de handvatten om er direct mee aan de slag te gaan. Daarvoor hebben we voor jou het Stappenplan Gebruikersroutine ontwikkeld. Stap voor stap maak je van gebruikers echte fans van jouw app. Download hem hieronder: